Our Mythical Childhood...

Łacina i kultura antyczna jako podróż do źródeł – ad fontes 

Czy nauka języka łacińskiego i kultury antycznej ma jeszcze jakieś znaczenie, skoro sam przedmiot uchodzi dzisiaj za anachroniczny i powoli znika z siatki godzin w szkołach i z ofert programowych klas humanistycznych? Chociaż tylko niewielu młodych ludzi w Polsce ma szansę zrozumieć, że „[c]ała cywilizacja śródziemnomorska”, jak napisał Czesław Miłosz w „Pochwale filologii” (Tygodnik Powszechny, 1995), „wspiera się na fundamencie dzieł, które trwają […], przez co zawsze jest i grecka i łacińska i chrześcijańska”, odpowiedź na to pytanie brzmi: „tak, ma sens”. Jak zatem uczyć o przeszłości i tradycji teraz, kiedy wiedzę zdobywa się jednym kliknięciem?

Ostatnie lata dostarczyły nam szczególnych powodów do zweryfikowania dawnego sposobu myślenia o antyku i jego walorach dydaktycznych. Żeby więc lepiej poznać fundamenty naszego świata, normy, idee, ideały, tradycje, wynalazki, koncepcje dotyczące etyki, filozofii, nauki, kultury, religii, sztuki, proponujemy sięgnąć ad fontes, do korzeni, i krytycznie przyjrzeć się samym sobie w „lustrze przeszłości”. Proponujemy podróż w przeszłość, ale nie tylko do antyku (bo przecież jego małe i wielkie koncepcje przekształcały i wyznaczały nowe kierunki także w czasach nowożytnych), ale również w przyszłość – to ona pozwoli mierzyć się z nowymi ideami, z których niejedna zmieni nasz świat.

W programie Ad fontes starałyśmy się pokazać, gdzie i w jaki sposób szukać odpowiedzi na pytania i wyzwania otaczającej nas rzeczywistości przy pomocy klucza, którym jest język łaciński i kultura antyczna rozumiane szerzej jako Latinitas – sposób patrzenia na rzeczywistość przez pryzmat depozytu europejskiej i polskiej kultury. Podróż ta przekracza granice tradycyjnych treści, zawartych w programach nauki łaciny, a najważniejszym jej celem jest kształtowanie człowieka myślącego, krytycznego, twórczego – dążącego do zdobycia kluczowych dla rozwoju ucznia kompetencji.

Do napisania programu skłoniło nas wieloletnie doświadczenie nauczania łaciny w liceum, związana z tym wzajemna współpraca i dzielenie się inspirującymi pomysłami, a także nabyte wraz z tym doświadczeniem przekonanie, że łacina jest jedynym albo jednym z niewielu przedmiotów prawdziwie interdyscyplinarnych, gdzie kształcenie w duchu artes liberales, przez swój propedeutyczny charakter, wspiera również rozwój kompetencji kluczowych. Chcemy podkreślić, że nauka języka Rzymian i kultury antycznej nie tylko przygotowuje do rozumienia, świadomego przyjęcia i wzbogacania depozytu kulturowego, ale jest siłą żywiącą współczesności: antiquorum non immemores nova creemus inveniamusque. 

Wieloletnie doświadczenie nauczania języka Rzymian utwierdziło nas w przekonaniu, że przeszłość i tradycja nie mają wieku i że to raczej współczesność ciągle się zmienia i starzeje. Dlatego w naszym programie zawarłyśmy różne propozycje tematów, projektów i metod pracy. Mogą one stać się inspiracją dla nauczycieli, którzy wraz z nami chcieliby kontynuować podróż ad fontes, aby poszukiwać precyzyjnych narzędzi i inspiracji do czytania i poznawania wspólnych korzeni.

Zapraszamy do współpracy! 

Barbara Strycharczyk (barbara.strycharczyk@sternik.edu.pl) i Anna Wojciechowska (anna.wojciechowska@rej.edu.pl)

Program jest w wolnym dostępie do pobrania tutaj: http://omc.obta.al.uw.edu.pl/files/pages/Ad_fontes_Open_Access_2024.pdf