Our Mythical Childhood...

The Reception of Classical Antiquity in Children’s and Young Adults’ Culture in Response to Regional and Global Challenges

Iris – Bogini Tęczy

Mamy wielką przyjemność przedstawić pierwszą animację przygotowaną w ramach projektu „Our Mythical Childhood” przez Dr Sonyę Nevin i Steve’a Simonsa (Uniwersytet w Roehampton/Panoply Vase Animation Project).

Tęcza – piękny twór Natury – kolorowy łuk, który pojawia się na niebie. Skąd biorą się tęcze? Co znaczą dla Ciebie? Jakie znaczenie mają dla innych ludzi? I kim jest Iris?

Według wierzeń starożytnych Greków tęcze zawdzięczają istnienie Iris – Bogini Tęczy. Iris (nazywana w języku polskim także Irydą) jest posłanką bogów. Przekazuje im wiadomości, zwłaszcza te od Zeusa i Hery. Ma skrzydła, które pozwalają jej latać szybko i daleko. Kiedy przecina niebo, pozostawia za sobą tęczowy ślad!

Tęcze powstają wtedy, kiedy deszcz rozszczepia światło widzialne na różne kolory (spójrz na ilustrację poniżej, którą publikujemy dzięki uprzejmości MetService Blog). Dlatego też możemy zobaczyć tęczę tylko, gdy jest deszczowo oraz słonecznie. W Europie Północnej, gdzie przeważa mokra i szarawa pogoda, tęcza często postrzegana jest jako znak nadziei. Pozytywne uczucie, które budzi się na widok wychodzącego po deszczu słońca, sprawiło, że ludzie pokochali tęcze. Natomiast w starożytnej Grecji, w której zazwyczaj było słonecznie, tęcze nie zawsze były odbierane pozytywnie – mogły zapowiadać zbliżającą się burzę.

Dlatego też niektórzy starożytni Grecy uważali tęczę za zwiastunkę kłopotów. W Iliadzie potężny Zeus używał tęczy jako zapowiedzi nadciągającej wojny lub burzy, budzącej lęk zwierząt na gospodarstwie (Homer, Iliada, 17.547). Iris była nazywana „burzonogą” lub „wiatronogą”, jako że towarzyszyły jej właśnie burze. Poeta Hezjod uznał nawet, że Iris była siostrą potwornych Harpii (Teogonia, 265). Mimo to przekazywane przez nią wiadomości były pomocne – przydawały się również śmiertelnikom. To Iris wezwała Achillesa, by ruszył na pomoc Patroklosowi (Iliada, 18.165). Przywołała wiatry, by ułatwiły Achillesowi podpalenie stosu Patroklosa (Iliada, 23.198). Dziś, gdy tak łatwo i szybko możemy przesyłać sobie wiadomości, warto pamiętać, jak niezwykłe wrażenie musiała robić moc Iris w dawnych czasach – błyskawiczne przekazanie informacji wydawało się po prostu magią.

Animacja Iris – Bogini Tęczy została wykonana na podstawie wazy, która pochodzi z Aten, z ok. 450 r. p.n.e. Naczynie ma dwa uchwyty po bokach i jeden z tyłu; oznacza to, że była to hydria – waza do przenoszenia wody. Eksponat mieści się w Muzeum Narodowym w Warszawie (numer 142289).

Iris jest przedstawiona na wazie tak, jakby dopiero co wylądowała lub właśnie miała wzbić się w powietrze – jej kolana są lekko ugięte, a skrzydła uniesione. Suknia Iris zachwyca delikatnością – zdaje się, że widzimy nogi bogini przebijające się przez materiał. W dłoni trzyma ona laskę herolda – starożytny symbol funkcji posłańca. Artysta bardzo umiejętnie namalował skrzydła Iris – tak, by zmieściły się na ramionach wazy. Głowa bogini zwrócona jest w bok – artysta naprawdę dał popis swojego talentu! W animacji słyszymy deszcz i początek burzy – świetne warunki dla Iris. Czy bogini jest duża? Czy mała? Jest tym, kim zechce być, ponieważ to Iris – Bogini Tęczy!

Jak myślisz, jaką wiadomość ma przekazać Iris?

Jaką wiadomość Ty byś wysłał/wysłała na drugi koniec świata?

Jak ci się wydaje, dlaczego posłańcy noszą specjalny kij (laskę herolda), jak Iris?

Co czujesz, gdy widzisz tęczę?


Jeśli chciałabyś/chciałbyś poczytać o Iris w języku angielskim, zapraszamy do lektury wpisu na blogu Liz Hale Antipodean Odyssey.

Jeśli chciałbyś/chciałabyś dowiedzieć się, jak powstała animacja, odwiedź blog Panoply Vase Animation Project.

A może masz ochotę pokolorować swoją Iris?

Jeśli ją wytniesz, możesz zrobić też GIF pokazujący, jak lata:

Poniżej znajdziesz dwa wzory z Iris do kolorowania – stwórz własną Boginię Tęczy!






Zachęcamy również wszystkich Małych i Dużych Internautów do przygotowania własnej tęczy i podzielenia się nią z nami: strycharczyk@al.uw.edu.pl. Z radością opublikujemy wybrane prace na naszej stronie.

Niech nadzieja będzie z Wami, zawsze!

Tekst angielski – Sonya Nevin; wersja polska – Anna Mik, współpr. Katarzyna Marciniak; wersja włoska – Beatrice Palmieri; tłumaczenie białoruskie: Hanna Paulouskaya, redakcja – Maria Pushkina. Przekład na ukraiński –  Olha Kolesnyk.